İş hayatında fark edilmeyen bir tehlike: Övgüyle kontrol. Manipülasyonun bu görünmez şekli, psikolojik sağlığı nasıl etkiliyor?
Günlük hayatta, özellikle iş ortamlarında fark edilmeyen manipülasyon türlerinden biri olan övgüyle kontrol, bireylerin psikolojik sağlığını olumsuz etkileyebiliyor. Uzmanlar, patronların ve yöneticilerin, çalışanların çaba ve yeteneklerini takdir ederken, bu övgüleri bir kontrol mekanizmasına dönüştürebildiklerine dikkat çekiyor.
Övgüyle kontrol nedir?
Övgüyle kontrol, bireylerin övgüler aracılığıyla daha fazla sorumluluk almaya, sınırlarını zorlamaya ve hatta duygusal bağımlılık oluşturmaya yöneltildiği bir manipülasyon türüdür. Bu davranış türü genellikle, “Bu işi senden başkaları yapamaz” veya “Sen ekibin en önemli parçasısısın” gibi cümlelerle kendini gösterir.
Gerçek övgü ile manipülatif övgü arasındaki fark
Psikologlara göre, gerçek övgü, bireyin başarılarını samimi bir şekilde takdir ederken, manipülatif övgü arka planda bir çıkar barındırır. Gerçek bir övgünün örneği, “Bu projede harika bir iş çıkardın” olabilirken, manipülatif bir övgü ise “Sen bu işi hep harika yapıyorsun, bu kez de bize yardım et” gibi beklenti yaratıcı ifadelerle ortaya çıkar.
Bu durumun psikolojik etkileri
Övgüyle kontrol edilen bireyler, zamanla kendilerini takdir edilme ihtiyacı içinde bulur ve bu döngüden çıkmakta zorlanabilir. Bu durum, bireyin özgüveninin zedelenmesine, duygusal tükenmişlik yaşamasına ve özel yaşamındaki dengelerin bozulmasına yol açabilir.
Uzmanlardan tavsiyeler
Psikologlar ve iş yeri uzmanları, övgüyle kontrolü fark etmek ve bu manipülasyonun etkilerini azaltmak için şu önerilerde bulunuyor:
- Hayır demeyi öğrenin: Kibar ama net bir şekilde beklentileri reddetmeyi alıştırma haline getirin.
- Takdir bağımlılığından kurtulun: Başkalarının övgülerine bağlı olmadan kendi başarılarınızı takdir etmeyi öğrenin.
- Manipülasyonun farkına varın: Söylenen ifadelerin ardındaki gerçek amacı sorgulayın.
Kendinizi koruyun!
Övgüyle kontrol, fark edilmesi zor bir manipülasyon biçimi olsa da, farkındalıkla önüne geçilebilir. Bu nedenle işyerinde ve kişisel İlişkilerinizde manipülatif davranışlara karşı sınırlar koymanız büyük önem taşıyor.